Comical Ali

Wat een droevige dag voor het Belgische voetbal. Dankzij een gunstige loting leken de halve finales op EURO 2016 binnen handbereik, maar niet de Rode Duivels maar Wales is vanavond de tegenstander van Portugal in Lyon. Godbetert Wales, naast superster Gareth Bale vooral bekend van …, tja van wat eigenlijk? Natuurlijk hebben de Welshmen hun plaats in de halve finales dubbel en dik verdiend, maar hoe meer tijd er verstreken is na die verduivelde vrijdagavond in Lille, hoe meer de overtuiging leeft dat de Belgen de oorzaak van de uitschakeling vooral bij zichzelf moeten zoeken.

Tot de twintigste minuut was er in de kwartfinale geen vuiltje aan de lucht voor de Rode Duivels, maar plots was het allemaal voorbij. Aan het talent kan het alvast niet liggen. Niet veel Welshmen zouden immers een stek in de Belgische basiself hebben. Ik kan me vooral niet van de indruk ontdoen dat de  Rode Duivels tactisch overtroefd werden. In de eerste helft toen er na de 1-0 massaal achteruit getrokken werd en in de tweede helft toen het enige antwoord van Marc Wilmots de inbreng van Marouane Fellaini was. Dat de nationale ploeg de strijd aan het verliezen was op het middenveld en daarom vooral een balvaste speler als Moussa Dembélé nodig had, was de bondscoach blijkbaar ontgaan.

Met dit stuk heb ik niet de bedoeling van Wilmots de zondebok te maken, want een nederlaag heeft altijd meerdere vaders, zeker in een ploegsport. Maar dat neemt niet weg dat de bondscoach een verpletterende verantwoordelijkheid draagt. Toen hij in de lente van 2012 het roer overnam van Georges Leekens deed hij het aanvankelijk verre van slecht, maar sinds het WK in Brazilië kan er niet anders vastgesteld worden dan het feit dat de Rode Duivels niet de nodige progressie hebben geboekt. Integendeel, op clubniveau zetten bijna alle spelers stappen vooruit, maar bij de nationale ploeg ging de curve sinds 2014 naar beneden. Zeer onrustwekkend aangezien de meeste Rode Duivels nu op de leeftijd gekomen zijn waarop ze normaal gezien op hun topniveau moeten zitten.

Dat Wilmots niet de meest tactisch onderlegde coach is, is reeds genoegzaam bekend, maar dat zou op zich niet erg zijn als hij zich in zijn technische staf liet omringen door ervaren mensen. Dat is echter niet het geval. Naast een fysical trainer en een keeperscoach is er alleen nog Vital Borkelmans die weliswaar zijn strepen als voetballer verdiend heeft, maar als coach alleen een passage bij Dender in de tweede klasse op zijn cv heeft prijken. Zeer magertjes voor spelers die bij hun clubs met de coaches ter wereld werken. Al lijkt dat helemaal in de filosofie te passen van de bondscoach. Zijn wil is wet in de nationale ploeg. Wie daar problemen mee heeft, vliegt er zonder pardon uit. Onder meer Lieven Maesschalck en Philippe Vande Walle kunnen er over meespreken.

Wat echter misschien nog meer irriteert is het feit dat Marc Wilmots zijn verantwoordelijkheid niet durft op te nemen, ook op het EK. Het wegsturen van Nicolas Lombaerts was volgens hem de schuld van de medische staf die een foute diagnose had gesteld – maar niets weerhield hem ervan de Zenitverdediger in de selectie te houden en Kabasele als vervanger achter de hand te houden in plaats van omgekeerd – en de nederlaag tegen Wales wijtte de bondscoach aan individuele fouten van zijn spelers. Dat is hetzelfde alsof een generaal die de oorlog verloren heeft zou zeggen dat zijn manschappen maar beter hadden moeten schieten. Wilmots, de Comical Ali van het Belgische voetbal.

Al is er echter ook nog goed nieuws. Ook bij de KBVB is het stilaan doorgedrongen dat het boek Wilmots stilaan gesloten moet worden. Het lijkt enkel nog een kwestie van het eens te geraken over de financiële kant van het ontslag vooraleer er gezocht kan worden naar een geschikte opvolger. Kandidaten genoeg, wie zou er immers niet met een getalenteerde groep als de Rode Duivels willen werken? En is negentig procent van het werk niet al gedaan?

Een afspraak met de geschiedenis

Met zwaarwichtige woorden moet voorzichtig omgesprongen worden, zeker als het gaat over een relatief iets als het voetbal. Toch mogen we de wedstrijd van vanavond van de Rode Duivels tegen Wales gerust omschrijven als een afspraak met de geschiedenis. Nog nooit in de historie van de Europese kampioenschappen – vanaf het moment dat de UEFA het aantal deelnemers fors uitbreidde – stond de nationale ploeg aan de deur van de halve finales. Met dan nog eens een unieke kans die deur ook open te beuken.

Wales mag dan misschien wel het zwarte beest zijn van de Belgen, het blijft ook maar Wales. Een ploeg die helemaal opgebouwd is rond één – toegegeven geweldige- ster Gareth Bale die samen met enkele meer dan degelijke voetballers als Aaron Ramsey en Joe Allen ook ondergebracht is in een team met spelers die de kost verdienen bij clubs als Wolverhampton Wanderers en Milton Keynes Dons. Ongetwijfeld gezellige en sfeervolle ploegen, maar een garantie op kwaliteit geeft het niet bepaald. Alsof Marc Wilmots even Herman Wynants van Westerlo zou opbellen om te vragen of hij enkele van zijn spelers mag lenen om op te stellen.

De Rode Duivels hebben bovendien op het EK tot nu toe het nodige vertrouwen opgedaan om te bewijzen dat ze lessen hebben getrokken uit de nederlaag vorig jaar in en tegen Wales. Op de momenten dat het echt moest – tegen Ierland en Hongarije – waren ze steeds op de afspraak. Met snelle balcirculaties een immer diepte zoekend bewezen ze waarom ze een belangrijke outsider zijn in de strijd om de Europese titel. Dezelfde aanpak is ongetwijfeld ook de sleutel tot succes tegen Wales. De Duivels hebben het reeds twee keer getoond op dit tornooi, waarom zou het dan geen derde keer lukken?

Omdat Jan Vertonghen geblesseerd heeft moeten afhaken en Thomas Vermaelen geschorst moet toekijken zou een kritische ingestelde lezer meer dan waarschijnlijk opwerpen. Het ontbreken van deze twee spelers is inderdaad een streep door de rekening van Marc Wilmots en maakt de beslissing van het naar huis sturen van Nicolas Lombaerts die vroeger dan verwacht toch klaar voor de dienst was extra pijnlijk, maar net zoals eerdere afzeggingen moeten we de tegenslag niet dramatiseren. Vertonghen en Vermaelen waren aan een sterk EK bezig, maar in hun plaats komen vervangers die op hun kans  hebben zitten wachten om zich te bewijzen op het hoogste niveau. Voor zover dat nog nodig is kunnen zij voor extra schwung in het elftal zorgen en het is niet dat de vervangers Jordan Lukaku (voor Vertonghen) en Laurent Ciman/Jason Denayer (in de plaats van Vermaelen) niet weten wat ze moeten doen als ze een bal zien.

Nee, vanavond is het echt een unieke kans voor de Rode Duivels om zich bij de beste vier Europese voetbalnaties van dit moment te scharen. We hebben jaren voetbalwoestijn achter ons, maar falen zou ongetwijfeld gezien de favorietenstatus en de gunstige loting een grote ontgoocheling betekenen. Al zou dat wel het voordeel opleveren dat die verdomd potsierlijke tricolore autospiegelhoesjes voor minstens twee jaar uit het straatbeeld kunnen verdwijnen.

1 september

Twee dagen na de officiële start van het schooljaar beleven de Rode Duivels vanavond hun 1 september. De laatste transfers zijn afgerond, de blitse bolides aan het hotel geparkeerd en de haartjes in de juiste plooi gelegd. Excuses gelden niet in het Koning Boudewijnstadion.

Zeker na de laatste kwalificatiewedstrijd in Wales die uitdraaide op één grote ontnuchtering. Cardiff betekende voor de Rode Duivels een les in realisme. Zelden zagen we de nationale ploeg zo ongeïnspireerd aan het werk tegen een team dat het vooral moest hebben van enthousiasme en strijdlust. Een (lichte) afgang die vraagt om een antwoord. Positief is dat de spelersgroep dat ook lijkt te beseffen. In alle reacties in aanloop naar de wedstrijd op een uitverkochte Heizel schemerde de honger door.

Bosnië-Herzegovina lijkt ook de ideale tegenstander voor een revanche. De Bosniërs vormen een ploeg die net als de Belgen heel wat voetballend vermogen in huis heeft, worden buitenshuis niet voortgestuwd door een kolkend stadion zoals in Zenica en moeten met een 8/18 vol voor de zege gaan. Het lijkt dus weinig waarschijnlijk dat de Rode Duivels straks af te rekenen zullen hebben met een tegenstander die zich zal ingraven zoals Wales die afgelopen seizoen de Belgen twee keer op die manier hoofdbrekens bezorgde. Net zoals Hazard en co het graag hebben.

De Duivels grijpen vanavond ook maar beter de drie punten – met een beetje pech vallen ze bij een nederlaag terug naar een vernederende voorlaatste plaats in de poule – maar belangrijker nog is de prestatie die ze leveren. De Belgen staan immers weliswaar op een onwaarschijnlijke tweede plaats op de FIFA-ranking, maar voetballen momenteel hoegenaamd niet op dat niveau. Wereldwijd worden we bejubeld om onze sterren, maar op het veld valt dat te weinig te merken. Tot nu toe in deze kwalificatiecampagne voor EURO 2016 noteerden we – uitgezonderd de makkelijke overwinningen tegen dwergstaat Andorra en de halve B-ploeg van Cyprus – een goede openingsfase op bezoek bij Bosnië-Herzegovina en een prima eerste helft in en tegen Israël. Over zes wedstrijden beschouwd zeer magertjes, zeker voor een groep die altijd heeft uitgeroepen op het EK voor het allerhoogste te willen gaan.

In dat opzicht is het jammer dat bondscoach Marc Wilmots Axel Witsel meer dan waarschijnlijk opnieuw een rij achteruit zal schuiven naar de positie van verdedigende middenvelder. Dat betekent meer zekerheid, maar ook minder aanvallende impulsen. Je pionnen moet je uitspelen op hun beste positie en dat is voor Witsel in het offensieve compartiment. Bovendien mogen de Duivels wel dat tikkeltje arrogantie uitstralen dat ze zich niet aanpassen aan een tegenstander.

Hoe dan ook wordt het Koning Boudewijnstadion laten kolken vlak na de start van het schooljaar meteen al het grote examen voor de Rode Duivels die nagenoeg met hun sterkste bezetting kunnen uitpakken. Een tweede zit kunnen ze zich niet permitteren. Zondag in Cyprus valt daarvoor te weinig eer te rapen.

Huiswerk en ironie

Het contrast tussen de twee interlands waarmee de Rode Duivels een punt achter hun seizoen hebben gezet kan niet groter zijn. In Parijs tegen Frankrijk zagen we bijna twee weken geleden ongeveer het beste wat de nationale ploeg onder Marc Wilmots heeft laten zien. Totdat de vele wissels de partij deden doodbloeden was België heer en meester in het Stade de France. Efficiënt vooraan en defensief zo goed als niets weggegeven. De 75.000 aanwezige Fransen werden er stil van.

De 3-4 zege was een zeer bemoedigende prestatie die echter geen vervolg kreeg in de match waarin het echt moest gebeuren een kleine week later, op verplaatsing in Wales. In Cardiff vervielen de Duivels in het andere uiterste. Uitgezonderd het eerste kwartier van de partij konden Eden Hazard en co nooit aanspraak maken op enig succes. Het inspiratieloze voetbal ging gepaard met een veel te laag tempo en offensief draaide het ook helemaal in de soep. Dan kom je zelf tegen een ploeg als Wales in de problemen. Want laat ons wel wezen: de Welshmen beschikken weliswaar over ene Gareth Bale en Aaron Ramsey, maar overstijgen voor het overige niet de grijze middelmaat. Bondscoach Chris Coleman moest zelfs rekenen op de doelman van de Tranmere Rovers – Owain Fôn Williams voor de quizzers – dat dit seizoen uit de Engelse vierde klasse degradeerde om zijn selectie rond te krijgen.

Met nog vier kwalificatiewedstrijden voor de boeg is de uitschuiver van de Belgen in het Cardiff City Stadium nog zeker niet fataal wat betreft het ticket voor EURO 2016, ook omdat de UEFA zo goed was om het aantal deelnemers uit te breiden van 16 naar 24. Wat echter wel vaststaat is dat de nederlaag Marc Wilmots met een hele hoop huiswerk voor de vakantie heeft opgezadeld, willen de Duivels de vooropgestelde ambitie waarmaken: voor het allerhoogste gaan. Het is altijd gevaarlijk om conclusies te trekken op basis van één wedstrijd, maar in vergelijking met de thuismatch tegen Wales midden november van vorig jaar is de ploeg ter plaatse blijven trappelen. Nog steeds kan er geen antwoord worden gevonden op een tegenstander die zich ingraaft en rekent op een blunder van de opponent of een eigen klasseflits om de drie punten veilig te stellen. Ongetwijfeld ook andere teams zullen in de toekomst op die manier de Rode Duivels proberen te bekampen. Er moet dus heel snel wat gebeuren.

Het is evenwel maar de vraag of Wilmots de nodige oplossingen kan aanreiken. De bondscoach die drie jaar geleden Georges Leekens opvolgde heeft nooit geboekt gestaan als een tactisch genie en heeft de afgelopen weken bovendien zijn kwaliteiten als motivator op de helling gezet. Wilmots mag bij hoog en bij laag blijven volhouden dat hij zelf niet gesolliciteerd had voor de positie van hoofdcoach bij Schalke 04, maar dat verhaal gelooft ongeveer niemand meer. Waarom is hij anders onlangs in zee gegaan met een nieuwe zaakwaarnemer – topmanager Jorge Mendes note bene – en wachtte hij zolang om het nieuws te communiceren aan het publiek, de spelers en de bondstop dat hij toch bij de Rode Duivels zou blijven als hij dat naar eigen zeggen al een week wist? Nu moet de nationale ploeg verder met een coach die zijn elftal als een tweede keuze beschouwt, niet meteen een goede voedingsbodem voor succes.

Wilmots start in september tegen Bosnië en Herzegovina en Cyprus met minder krediet, maar moet nog niet meteen vrezen voor zijn job. Simpelweg omdat er geen kandidaat-opvolgers zijn. De enige twee valabele alternatieven – Eric Gerets en Michel Preud’homme – zijn allebei om uiteenlopende redenen onhaalbaar en ook de KBVB is niet meteen geneigd om een ontslagvergoeding uit te betalen en een stevig contract voor een opvolger te voorzien. De bond moet immers de financiële broeksriem stevig aanhalen na jaren waarin het geld net iets teveel door deuren en ramen naar buiten werd gegooid. Onder meer ook door Marc Wilmots zelf, herinner bijvoorbeeld de 100.000 euro die per se nodig was om de spelers extra beenruimte te geven op hun vlucht naar Israël in maart. Enige ironie is het Belgische voetbal nooit vreemd geweest.

Kruispunt

We zijn exact twee weken later en AA Gent is nog steeds kampioen. De feestavond in de Ghelamco Arena gevolgd door de titelviering in de binnenstad was dus geen absurde droom. In een tijd waarin 133 FIFA-landen een kleine grijze corrupte Zwitser willen aanstellen als hun voorzitter kan je nooit helemaal zeker zijn van wat nu echt is en wat niet.

Ergens is echter de eerste titel in het 115-jarige bestaan van La Gantoise wel absurd. Puur sportief gezien verrichtte Hein Vanhaezebrouck dit seizoen wonderen. Titelconcurrenten Club Brugge en Anderlecht beschikten allebei over een sterkere selectie. Om een willekeurig voorbeeldje te geven: Laurent Depoitre in de spits of Aleksandar Mitrović of Tom De Sutter, weinigen zullen op papier voor het Gentse speerpunt kiezen. En het is ook niet toevallig dat Marc Wilmots geen enkele Buffalo in zijn kern opnam voor de komende matchen van de Rode Duivels tegen Frankrijk en Wales. Anderlecht daarentegen heeft vier afgevaardigden in de kern, Club Brugge eentje. Op financieel vlak starrtte AA Gent ook met een handicap. De Oost-Vlamingen hadden het afgelopen seizoen met 23 miljoen euro slechts het vijfde grootste budget van alle zestien eersteklassers. Club Brugge en Anderlecht beschikten daarentegen over respectievelijk 30 miljoen en 45 miljoen euro, om van de tegenstanders die Gent vanaf september in de groepsfase van de Champions League zal ontmoeten nog maar te zwijgen.

Ook al is het verrassend, de titel heeft AA Gent dubbel en dik verdiend. Het was de ploeg die zich dit seizoen het best aan het play-offsysteem heeft aangepast: namelijk een piek inbouwen in de laatste weken van het competitie. Hein Vanhaezebrouck liet zijn team vanaf augustus fris voetballen, maar na Nieuwjaar werd de ploeg steeds beter. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Club Brugge dat naarmate het seizoen vorderde – deels door blessureleed en vermoeidheid – wegzakte. Bovendien ook niet onbelangrijk: AA Gent behaalde zijn succes met een elftal waarbij Belgen de eerste viool speelden. De tijd dat de club een ploeg tussen de lijnen bracht zonder één enkele landgenoot is gelukkig voorbij. Matz Sels, Sven Kums, Benito Raman en Laurent Depoitre waren allen onontbeerlijk op weg naar de titel. Investeren in (bij voorbaat duurdere) Belgen in plaats van in buitenlanders van tweede of derde garnituur loont.

De titel heeft de club op een kruispunt gebracht. Twintig jaar geleden flirtte het nog met het faillissement, maar nu lijkt AA Gent definitief klaar om zich bij de Belgische top te nestelen. Het is goed mogelijk dat er volgend seizoen een klein dipje volgt, maar wat betreft de lange termijn hebben de Oost-Vlamingen alles in zich om nog verder te groeien. De titelviering maakte duidelijk dat er heel wat extra fans naar de Ghelamco Arena gelokt kunnen worden, de regio rond Gent herbergt nog een heleboel potentiële sponsors en ook het stadion zorgt voor heel wat meerinkomsten. Daarnaast ligt er volgend seizoen in de Champions League een cheque van al zeker twaalf miljoen op de Buffalo’s te wachten. Anderlecht en co houden de komende jaren maar beter rekening met AA Gent.

Geslaagde openingskilometer

Omwille van het uitstellen van de interland in en tegen Israël hebben we er een maand langer dan voorzien op moeten wachten, maar uiteindelijk zijn de Rode Duivels toch begonnen aan hun kwalificatiecampagne voor EURO 2016 in Frankrijk. Met succes, met een vier op zes hebben de Belgen hun start niet gemist.

Over de openingspartij tegen Andorra moeten niet al te veel woorden worden vuilgemaakt. In wedstrijden tegen een allegaartje van tuinmannen, receptionisten en kleuterleiders valt weinig eer te rapen, maar toch slaagden Kompany en co erin een vol stadion na het laatste fluitsignaal met een tevreden gevoel naar huis te sturen. Er werd wervelend voetbal geserveerd op de Heizel, gekruid met technische hoogstandjes en een paar fraaie doelpunten. Ook al is het dan maar tegen Andorra en zijn wedstrijden als deze eigenlijk niet meer van deze tijd, de prestatie van de Duivels was een mooie openingskilometer van de weg naar Frankrijk.

Dat die weg enkele verraderlijke bochten kan bevatten werd enkele dagen later duidelijk in Bosnië-Herzegovina. Het was bij momenten pompen of verzuipen voor de Belgen in Zenica. De stap vooruit die de Duivels zouden moeten zetten om na het WK verder te blijven groeien was nog niet te bespeuren. Daarvoor speelden ze te slordig en gaven ze te veel ruimte weg. Edin Dzeko en Miralem Pjanic, de enige spelers bij Bosnië-Herzegovina die het verschil kunnen maken, zullen ongetwijfeld al moeilijkere avonden meegemaakt hebben.

Marc Wilmots heeft dus nog een stevige brok huiswerk voor de boeg wil hij met zijn team hoge ogen gooien binnen twee jaar in Frankrijk, maar ondermaats was de prestatie nu ook weer niet. In de eerste plaats omwille van het resultaat. Een gelijkspel op bezoek bij de dichtste concurrent voor de eerste plaats in de poule is een gewonnen punt, geen verloren. Daarnaast verdient het openingskwartier van de Duivels van zowel de eerste als de tweede helft een eervolle vermelding. In dat halfuur speelden de Belgen zoals het handboek ‘Succesvol zijn op een EK’ het voorschrijft. De Bosniërs werden toen in eigen huis in het defensief gedwongen. Iets dat nog maar weinig ploegen ooit gelukt is.

Bovendien is het ook een boeiende vaststelling dat de concurrentie binnen de Belgische kern alsmaar groter wordt. Radja Nainggolan was er al een paar keer bij, maar lijkt na de afgelopen twee interlands stilaan definitief zijn doorbraak te hebben geforceerd. De middenvelder van AS Roma combineerde in Zenica en Brussel een over-mijn-lijk-mentaliteit met een technisch zeer sterke speelstijl. De geboren Antwerpenaar louter als een breker bestempelen is dus intellectueel oneerlijk. Offensief droeg hij afgelopen week meer dan voldoende zijn steentje bij. Hij zal Marc Wilmots binnen een maand wanneer de wedstrijden tegen IJsland en Wales op het programma staan voor een nog moeilijkere keuze zetten wanneer de elf basispionnen op het bord moeten worden gezet.

Dat is maar goed ook, want op sommige posities bij de Rode Duivels zoals centraal in de verdediging na het pensioen van Daniel Van Buyten is de spoeling niet al te groot. Met het oog op de EK-kwalificatie zal dat niet voor problemen zorgen, aangezien 24 ploegen recht hebben op een ticket richting Frankrijk, maar indien de Duivels op de eindronde potten willen breken moet de strijd voor een plaatsje in het elftal nog aangescherpt worden.

Een einde en een begin

Het Koning Boudewijnstadion ging eergisterenavond naar goede gewoonte nog eens collectief uit zijn dak. Op basis van de wedstrijd niet echt logisch. Bij momenten  toonden de Duivels aardig voetbal aan het talrijk opgekomen publiek, maar die flitsen waren te zeldzaam. De 1-1 zorgde even voor een kleine domper en tegen een veredeld Welsh B-elftal werd er te veel ruimte weggegeven. Bovendien gebeurde de Belgische opbouw te onzuiver.

Wanneer de ganse campagne in rekening genomen wordt, is de vreugde gisteren op en rond de Heizel echter veel aannemelijker. Al moet er zorgvuldig worden omgesprongen met dure woorden, toch kan deze kwalificatiereeks gerust als historisch bestempeld worden. Niet alleen omdat de nationale ploeg na een tocht van twaalf lange jaren in de woestijn nog eens op een groot tornooi aanwezig zal zijn, maar ook omwille van het feit dat Kompany en co het ticket voor Brazilië uiteindelijk nog met relatief gemak in de wacht sleepten.

De kwalificatie voor het WK in Brazilië is de zege van een spelersgroep die nog niet zo lang geleden door de pers en het publiek werd gebrandmerkt als een verloren generatie. Die het afgelopen decennium zes bondscoaches versleet en nog niet zo lang geleden ondanks het talent dat hen werd toegedicht er toch maar niet in slaagde tegen een tegenstander van enig niveau een degelijke prestatie op de mat te brengen. Maar waar alle sceptici nog maar eens op gewezen is, is dat talent tijd nodig heeft om te rijpen. In deze campagne zijn de puzzelstukjes wel in elkaar gevallen. Dat is in niet geringe mate te verklaren door het groeiproces dat de internationals bij de nationale ploeg en hun clubteams hebben doorgemaakt, maar het is ook de verdienste van bondscoach Marc Wilmots, die bij zijn aanstelling anderhalf jaar geleden omwille van zijn zeer beperkt cv als trainer door de buitenwereld – inclusief ondergetekende –  niet bepaald als de nieuwe Messias werd onthaald. Wilmots bewees echter dat een nationale ploeg leiden iets totaal anders is dan de lijnen uitzetten bij een clubteam. Het Kampfschwein toonde zich de afgelopen tijd een uitstekende people manager die enerzijds duidelijke regels stelt, maar ook voor zijn spelers door het vuur gaat en van hen een stevig geheel maakte. Dat hij af en toe tactisch te kort schoot, zoals in de thuiswedstrijd tegen Kroatië zien we wat dat betreft door de vingers.

Dit is ook de zege van de professionalisering van de voetbalbond en zijn uithangbord nummer één, de nationale ploeg. Nog niet zo lang geleden bestond bijvoorbeeld het scoutingsapparaat aan de Houba de Strooperlaan uit welgeteld één archiefkast en droeg de KBVB – niet helemaal onterecht – het imago met zich mee van een oubollige sportbond te zijn, bestuurd door al even vergrijsde mannetjes die mijlenver verwijderd stonden van het hedendaagse voetbal. Dat daar verandering is in gekomen is voor een groot deel te danken aan Dick Advocaat en Georges Leekens. Ook al zijn beiden als een dief in de nacht vertrokken toen ze niet konden weerstaan aan de lokroep van respectievelijk de roebels van enkele Russische oligarchen en de eurobiljetten van een Vlaams-Brabantse vastgoedondernemer, het is onder hun bewind dat de structuur van de KBVB drastisch werd gerenoveerd en uitgebouwd, dat de technische staf een grondige uitbreiding onderging en dat cruciale posities werden ingevuld door mensen met nieuwe frisse ideeën zoals Steven Martens.

Ten slotte is de WK-kwalificatie ook de zege van de fans. Supporters die sinds het slot van de vorige EK-campagne de weg terug hebben gevonden naar het Koning Boudewijnstadion. De wedstrijden van de Rode Duivels zijn tegenwoordig altijd in een mum van tijd uitverkocht, mede door een perfect uitgekiende marketingcampagne. De fanclubs moeten al een tijdje potentiële leden weigeren, omdat de vraag het aanbod overstijgt en ook op buitenlandse wedstrijden kleurt het stadion zwart-geel-rood. Mooi zo, ook omdat het supporterslegioen nu eindelijk eens van die slechte gewoonte is afgestapt om het volkslied van de tegenstander op een fluitconcert te onthalen. Een compleet zinloze actie: tegenstanders gaan er heus niet slechter door spelen en enige vorm van beschaving is in een voetbalstadion best wel op zijn plaats.

Iedereen die het Belgisch voetbal een warm hart toedraagt mag dus op het einde van deze kwalificatiecampagne meer dan tevreden zijn. Zowel op korte termijn – sportief succes – als op lange termijn – de uitbouw van een degelijke structuur – zijn er stappen vooruit gezet.

Een einde luidt evenwel ook een nieuw begin in. Want nu start de tocht naar Brazilië pas. Doorheen de kwalificatie deed Marc Wilmots beroep op slechts een beperkt aantal spelers, maar toch zal het een moeilijke opdracht zijn voor de bondscoach om 23 Rode Duivels te selecteren die minstens drie tot vier weken lang op elkaars lip zullen moeten leven. En de spelers staan op hun beurt voor de niet altijd evidente taak om zich bij hun clubs zo goed mogelijk in de kijker te plaatsen en blessurevrij te blijven. Daarenboven zijn de sportieve verwachtingen hooggespannen en die zullen er zeker niet minder op worden. De Duivels moeten immers gezien hun nog relatief jonge leeftijd, in staat zijn hun stijgende groeicurve door te trekken. Dat het nog boeiende maanden gaan worden is dus zonneklaar.

Eindexamen

Vanavond om 19u45 zullen we het eindelijk weten. Verzilveren de Rode Duivels hun eerste van twee kansen – eventuele barragewedstrijden buiten beschouwing gelaten – om zich te plaatsen voor het WK in Brazilië van volgend jaar of niet?

Niemand die er op de 30.528 km² die ons land groot is nog aan twijfelt dat de kwalificatie alsnog uit de handen van Kompany en co kan glippen. Ontypisch Belgisch zelfvertrouwen dat neigt naar hoogmoed, maar op basis van de huidige campagne is die houding helemaal niet zo gek. Al speelde de factor geluk soms een rol, de Duivels kunnen met tachtig procent van de voorronde reeds achter de rug, een bijna perfect rapport  voorleggen. Slechts twee punten laten liggen en evenveel tegendoelpunten. Het zijn cijfers die niet liegen.

De kans dat we vanavond en vannacht reeds getuige kunnen zijn van toeterende autokaravaans, uitgelaten fans en cafébazen die hun slabakkende omzet op enkele uren tijd zien verdriedubbelen is meer dan aanwezig. De Kroatische selectie van bondscoach Igor Stimac is immers op sportief vlak niet superieur tegenover de kern waarop zijn collega Wilmots een beroep kan doen. Dat bewijst een louter empirische vergelijking, maar ook de heenwedstrijd vorig jaar in Brussel. Modric en co slaagden er toen – als enige tot nu toe in deze kwalificatiecampagne – de Belgen pijn te doen, maar kopje onder gingen de Duivels niet. Na 90 minuten kon het 1-1 gelijkspel alleen maar als billijk worden omschreven.

Bovendien is dit Kroatië een gewond dier. Sinds de onverwachte nederlaag in juni thuis tegen Schotland hebben de Vatreni de leiding bovenaan de kwalificatiepoule moeten lossen en sindsdien is de ploeg in een neerwaartse spiraal terecht gekomen. De fans hebben het voor een stuk laten afweten en het rommelt binnen de ploeg. Sterspeler Luka Modric stelde deze week openlijk de tactiek van bondscoach Stimac in vraag.

De malaise binnen de Kroatische ploeg kan zich echter ook tegen de Rode Duivels keren. Het vormde in de aanloop naar de wedstrijd de perfecte aanleiding voor Stimac om de favorietenrol behendig door te schuiven naar de Belgische elf. Ideaal dus om vanuit een egelstelling te verrassen. Want vergis je niet, deze tegenstander is een team dat reeds vele watertjes doorzwommen heeft. Het bulkt van de ervaring binnen de selectie – ook zonder de geschorste routiniers Simunic en Srna – en sinds het WK in Japan en Zuid-Korea tekende het op vier van de vijf grote toernooien present. Ook al heerst er zogezegd een crisis, de Rode Duivels zullen geconfronteerd worden met een team dat met het mes tussen de tanden zal spelen. En ook al zullen er slechts 20.000 fans naar het aftandse Maksimirstadion trekken, het kan er grondig spoken.

De troepen van Marc Wilmots zullen dus niet alleen moeten bewijzen dat ze kunnen voetballen. Dat wisten we al langer dat ze dat kunnen. Ze zullen ook moeten aantonen dat ze op vlak van maturiteit en leepheid progressie geboekt hebben. Een kwaliteit die op het hoogste niveau vaak het verschil maakt tussen winst of verlies. Het eindexamen voor een team dat de ambitie heeft door te stoten naar de eindronde van een WK of EK.

In dat opzicht is de afwezigheid van Vincent Kompany die altijd rust en controle brengt in een elftal een groter gemis dan zijn sportieve toegevoegde die ook buiten kijf staat. De Rode Duivels zijn evenwel meer dan alleen Kompany. En indien de ploeg Zagreb zou moeten verlaten met een onvoldoende, is er dinsdag altijd nog de tweede zit voor eigen publiek tegen Wales.

Het Spaanse woord voor ethiek

Geld en voetbal, het is niet de beste combinatie. Dat bewees de transfersoap rond Gareth Bale. Voor wie de afgelopen jaren onder een steen heeft geleefd: Gareth Bale is een voetballer, een hele goede zelfs. Als zestienjarige debuteerde de Welshman bij Southampton in de Engelse tweede klasse en al snel verhuisde hij naar het hoogste niveau bij Tottenham Hotspur. Mede door blessures werd die verhuis in eerste instantie geen succes. Niets kon toen voorspellen hoe de situatie vandaag zou zijn: Bale werd gisteren in Santiago Bernabéu voorgesteld als de nieuwste aanwinst van Real Madrid.

De cijfers die in het contract staan, zijn duizelingwekkend. De verhuis van Bale naar de Spaanse hoofdstad wordt vergoed door Los Blancos met een bedrag van 99 miljoen euro (sommige bronnen spreken zelfs van 101 miljoen), wat meteen geboekt kan worden als de duurste transfer in de voetbalgeschiedenis. Ter vergelijking: dat cijfer is meer dan het dubbele van het totale budget van Anderlecht.

En persoonlijk vaart Bale er ook wel bij: het jaarloon van de linksbuiten zal ongeveer 10 miljoen euro bedragen. Zelfs CEO van BPost Johnny Thijs zou bij dat bedrag even moeten slikken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de commotie die de afgelopen dagen is ontstaan over de astronomische geldsommen groot is. Het gevaar te vervallen in populisme loert om de hoek, maar de critici die zich hebben laten horen hebben wel degelijk een punt. Spanje kreunt onder de economische crisis. Zes miljoen inwoners zijn werkloos en de overheidsschuld is gestegen tot 943,7 miljard euro. Supporters kunnen dus nog maar amper een kaartje kopen, terwijl Bale op zes seizoenen tijd 60 miljoen euro komt scheppen. Paradoxaler kan haast niet.

Helemaal onbegrijpelijk wordt het wanneer men kijkt naar de financiële stand van zaken in het Spaanse voetbal. De Primera División is de laatste tijd heel wat van zijn pluimen aan het verliezen. Met uitzondering van enkele clubs zoals Real Madrid, Barcelona en Sevilla is het zeer moeilijk geworden voor menig Spaanse eersteklasser om het hoofd boven water te houden. Het feit dat zelfs Belgische ploegen zich meer en meer op de transfermarkt van het schiereiland richten is wat dat betreft tekenend.

En zelfs voor de teams die in staat zijn om hun spelers te betalen is de financiële toestand allesbehalve rooskleurig. Twee jaar geleden werd de schuldenberg van Real Madrid nog geschat op 588 miljoen euro, steeds opgevangen door leningen van banken die op hun beurt gered moesten worden door Europees geld. Zou er een Spaans woord voor ethiek bestaan?

De Financial Fair Play-regels die de UEFA vanaf volgend seizoen zal invoeren zullen een antwoord op deze problematiek proberen te formuleren – een club mag dan niet meer geld uitgeven dan het bedrag dat er dat seizoen in de clubkas binnen vloeide – maar op basis van de transfer van Bale is het nu al duidelijk dat het reglement voor een groot stuk zijn doel voorbij schiet.

Want wat de koepel van Europese voetbalbonden verstaat onder ‘inkomsten’, is zeer ruim opgevat. Naast de louter sportieve opbrengsten (vb: verkoop van spelers) kunnen clubs ook sponsorgelden en tv-inkomsten meerekenen. Op die manier overtreedt Real geen enkele UEFA-regel. De komst van Bale is immers ook op marketingvlak een gouden zet voor de club: de verkoop van truitjes zal exploderen, vele bedrijven zullen hun naam aan de Welshman willen verbinden, enzoverder. Dat het neerkomt op competitievervalsing en het de geloofwaardigheid van het Europese voetbal zwaar ondergraaft, het zal de Koninklijke worst wezen.

Waarom Macedonië Bosnië niet is

Flashback naar eind maart 2009. De Rode Duivels zijn de kwalificatiecampagne voor het WK in Zuid-Afrika goed begonnen. Twee thuiszeges tegen voetbaldwergen Estland en Armenië, een duur bevochten gelijkspel tegen de rechtstreekse concurrent Turkije en een nipte nederlaag tegen de regerende Europese kampioen Spanje hebben de Belgen al aardig op weg geholpen richting Pretoria. Volgende klip die omzeild moet worden: twee duels tegen Bosnië. Geen slechte ploeg, maar wel een haalbare kaart wordt vooraf gedacht.

Helaas, de realiteit was net dat tikkeltje anders. De WK-ambities van de Rode Duivels gaan in het eerste duel in de Genkse Cristal Arena in rook op, samen met het vuurwerk dat door de Bosnische fans massaal wordt afgestoken. Vier dagen later geven Edin Dzeko en zijn maats de Belgen in het groezelige Zenica de Duivels de definitieve doodsteek. Meteen ook het nekschot voor bondscoach René Vandereycken die door de KBVB de laan wordt uitgestuurd. En tevens ook het begin van een periode die ze aan de Houba de Strooperlaan liever ergens in een diepe kast voor eeuwig wegmoffelen: de lachwekkende Kirincup, de vernederende 5-0 nederlaag tegen  Spanje, de geïmproviseerde persconferentie in de catacomben van een Armeens voetbalstadion waarop interimbondscoach Franky Vercauteren zijn ontslag aankondigt. Het lijstje is veel te lang.

Nu exact vier jaar later staan de Rode Duivels opnieuw voor een dubbele confrontatie met een Balkanland, deze keer Macedonië. Net zoals vier jaar geleden waren de resultaten van de voorbije wedstrijden (de vriendschappelijke interland in Roemenië laten we wijselijk buiten beschouwing) voor de Duivels meer dan bevredigend. En net zoals in 2009 worden de Belgen door iedereen – zelfs door de bondscoach van de tegenstander – als favoriet naar voren geschoven.

Hopelijk heeft de Belgische delegatie dus een voldoende grote portie waakzaamheid meegenomen in haar bagage voor Skopje. Zoals Bosnië telt Macedonië immers amper grote namen in haar rangen, maar is het toch een zeer uitgekookte ploeg die met het mes tussen de tanden speelt. De overwinning tegen Denemarken in het meeste recente duel kan nog worden gerelativeerd, aangezien het om een vriendschappelijke confrontatie ging. Wat betreft de zege tegen Servië en het hevig weerwerk in de twee wedstrijden tegen Kroatië lukt dat echter niet.

Al te veel parallellen trekken tussen Bosnië en Macedonië is evenwel niet op zijn plaats. De huidige Rode Duivels en die van vier jaar geleden verhouden zich zoals koffie tot cichorei. Je merkt enkele kleine gelijkenissen, maar daar blijft het ook bij. In 2009 was de sfeer binnen de spelersgroep bijvoorbeeld al danig verstoord. Nu staat er een duidelijke groep klaar (zo niet komen de Duivels volgend jaar in aanmerking voor een oscarnominatie). En individueel hebben de Belgen ook stuk voor stuk meerdere stappen vooruit gezet. Om dat te beseffen volstaat straks één blik op het wedstrijdblad. Vroeger stonden daar clubs op zoals AZ Alkmaar en Lille, nu Tottenham Hotspur en Chelsea.

De dubbele confrontatie tegen Macedonië zou dus eigenlijk geen problemen (lees: puntenverlies) mogen opleveren. Toch niet voor een ploeg alleszins die in Servië een moeilijk eerste halfuur fantastisch heeft omgebogen in een klinkende overwinning, die Schotland en Wales tot meelopers heeft gedegradeerd en die bewezen heeft minstens de evenknie te zijn van de ervaren Kroaten. Aan Benteke en Co om dat vanavond en dinsdag te bevestigen.