Comical Ali

Wat een droevige dag voor het Belgische voetbal. Dankzij een gunstige loting leken de halve finales op EURO 2016 binnen handbereik, maar niet de Rode Duivels maar Wales is vanavond de tegenstander van Portugal in Lyon. Godbetert Wales, naast superster Gareth Bale vooral bekend van …, tja van wat eigenlijk? Natuurlijk hebben de Welshmen hun plaats in de halve finales dubbel en dik verdiend, maar hoe meer tijd er verstreken is na die verduivelde vrijdagavond in Lille, hoe meer de overtuiging leeft dat de Belgen de oorzaak van de uitschakeling vooral bij zichzelf moeten zoeken.

Tot de twintigste minuut was er in de kwartfinale geen vuiltje aan de lucht voor de Rode Duivels, maar plots was het allemaal voorbij. Aan het talent kan het alvast niet liggen. Niet veel Welshmen zouden immers een stek in de Belgische basiself hebben. Ik kan me vooral niet van de indruk ontdoen dat de  Rode Duivels tactisch overtroefd werden. In de eerste helft toen er na de 1-0 massaal achteruit getrokken werd en in de tweede helft toen het enige antwoord van Marc Wilmots de inbreng van Marouane Fellaini was. Dat de nationale ploeg de strijd aan het verliezen was op het middenveld en daarom vooral een balvaste speler als Moussa Dembélé nodig had, was de bondscoach blijkbaar ontgaan.

Met dit stuk heb ik niet de bedoeling van Wilmots de zondebok te maken, want een nederlaag heeft altijd meerdere vaders, zeker in een ploegsport. Maar dat neemt niet weg dat de bondscoach een verpletterende verantwoordelijkheid draagt. Toen hij in de lente van 2012 het roer overnam van Georges Leekens deed hij het aanvankelijk verre van slecht, maar sinds het WK in Brazilië kan er niet anders vastgesteld worden dan het feit dat de Rode Duivels niet de nodige progressie hebben geboekt. Integendeel, op clubniveau zetten bijna alle spelers stappen vooruit, maar bij de nationale ploeg ging de curve sinds 2014 naar beneden. Zeer onrustwekkend aangezien de meeste Rode Duivels nu op de leeftijd gekomen zijn waarop ze normaal gezien op hun topniveau moeten zitten.

Dat Wilmots niet de meest tactisch onderlegde coach is, is reeds genoegzaam bekend, maar dat zou op zich niet erg zijn als hij zich in zijn technische staf liet omringen door ervaren mensen. Dat is echter niet het geval. Naast een fysical trainer en een keeperscoach is er alleen nog Vital Borkelmans die weliswaar zijn strepen als voetballer verdiend heeft, maar als coach alleen een passage bij Dender in de tweede klasse op zijn cv heeft prijken. Zeer magertjes voor spelers die bij hun clubs met de coaches ter wereld werken. Al lijkt dat helemaal in de filosofie te passen van de bondscoach. Zijn wil is wet in de nationale ploeg. Wie daar problemen mee heeft, vliegt er zonder pardon uit. Onder meer Lieven Maesschalck en Philippe Vande Walle kunnen er over meespreken.

Wat echter misschien nog meer irriteert is het feit dat Marc Wilmots zijn verantwoordelijkheid niet durft op te nemen, ook op het EK. Het wegsturen van Nicolas Lombaerts was volgens hem de schuld van de medische staf die een foute diagnose had gesteld – maar niets weerhield hem ervan de Zenitverdediger in de selectie te houden en Kabasele als vervanger achter de hand te houden in plaats van omgekeerd – en de nederlaag tegen Wales wijtte de bondscoach aan individuele fouten van zijn spelers. Dat is hetzelfde alsof een generaal die de oorlog verloren heeft zou zeggen dat zijn manschappen maar beter hadden moeten schieten. Wilmots, de Comical Ali van het Belgische voetbal.

Al is er echter ook nog goed nieuws. Ook bij de KBVB is het stilaan doorgedrongen dat het boek Wilmots stilaan gesloten moet worden. Het lijkt enkel nog een kwestie van het eens te geraken over de financiële kant van het ontslag vooraleer er gezocht kan worden naar een geschikte opvolger. Kandidaten genoeg, wie zou er immers niet met een getalenteerde groep als de Rode Duivels willen werken? En is negentig procent van het werk niet al gedaan?

Teveel via klasseflitsen

Iets meer dan een week zijn de Rode Duivels nu bij elkaar ter voorbereiding op EURO 2016. Heel veel wijzer zijn we echter nog niet geworden wat betreft de staat van paraatheid van de nationale ploeg, aangezien veel oefensessies tijdens de stage in Zwitserland achter gesloten deuren plaatsvonden. Dat dat correcte berichtgeving soms verhindert is jammer. Zeker aangezien soms het verwijt valt dat de pers er weer eens naast zat in haar oordeel over bepaalde sportieve prestaties.

Het enige geschikte beoordelingsmoment was de oefeninterland tegen Zwitserland afgelopen zaterdag, maar ook dat moet met een korreltje zout worden bekeken worden aangezien de vele wissels het niveau in een vriendschappelijke wedstrijd niet ten goede komen en omwille van het feit dat Marc Wilmots nog geen beroep kon doen op zijn ganse kern door blessures en spelers met clubverplichtingen.

Toch kunnen de Duivels enkele belangrijke vaststellingen meenemen naar de rest van de voorbereiding. Ten eerste viel tegen Zwitserland het experiment achterin met Axel Witsel als rechtsback goed mee. De speler van Zenit Sint-Petersburg kwam nagenoeg nooit in de problemen. Bijna al het Zwitserse gevaar kwam langs de linkerflank. Natuurlijk zal Witsel nu niet bovenaan het lijstje staan van Marc Wilmots wanneer het gaat over het invullen van de rechtsbackpositie, maar het is goed om te weten dat er een extra alternatief voorhanden is.

Witsel werd echter samen met de geblesseerde Radja Nainggolan gemist op het middenveld. Moussa Dembélé kon al het goede dat hij het afgelopen seizoen bij Tottenham Hotspur niet doortrekken in de eerste oefeninterland bij de nationale ploeg. Samen met Marouane Fellaini zorgde hij niet voor het nodige evenwicht op het middenveld. Die laatste opstellen blijft bovendien een risico, want opnieuw liet hij zijn ellebogen gretig alle kanten opgaan. Al een geluk dat scheidsrechter Paolo Mazzoleni veel toeliet, maar wanneer het echt om de knikkers gaat, neemt Marc Wilmots maar beter in overweging of het wel de moeite is Fellaini te laten aantreden met het risico om vervolgens met een man minder verder te moeten.

Aanvallend was het meest positieve het doelpunt van Romelu Lukaku. Na zijn treffer in Portugal eind maart is het een goede zaak dat de oudste Lukaku opnieuw tot scoren komt. Voorheen werden er terecht vragen gesteld bij de vaak tegenvallende optredens van de aanvaller van Everton bij de nationale ploeg, maar meer en meer toont hij terecht aan helemaal bovenaan te staan wanneer het gaat over de pikorde bij de diepe spitsen.

Voor het overige verliep het vooraan veel stroever. De Rode Duivels bewezen voor een zoveelste keer dat wanneer de tegenstander zich terugtrekt en het spel aan hen laat, ze daar moeilijk mee om kunnen. Op dat vlak lijkt de ploeg maar geen progressie te kunnen boeken. Enigszins verontrustend op twee weken voor de start van een groot internationaal tornooi. Het team moet teveel rekenen op klasseflitsen van spelers als bijvoorbeeld Kevin De Bruyne. Tegen een goede middenmoter – zoals Zwitserland er een is – geraakt je daar nog mee weg, maar tegen topploegen volstaat dat meestal niet. Als de Rode Duivels verder willen mikken dan louter een plaats in de tweede ronde op het EK zal het dus de komende weken stukken beter moeten dan hetgeen ze in Zwitserland getoond hebben.

Resultaten

Zou Frank Vercauteren morgen in het Russische Samara waar hij als coach aan de slag is bij de plaatselijke tweedeklasser Krylia Sovetov aan zijn tv-scherm gekluisterd zitten wanneer de Rode Duivels het in hun achtste finale op het WK opnemen tegen de VS? En wat zou hij dan denken? Vijf jaar geleden toen hij zijn ontslag gaf na een ontluisterende nederlaag op bezoek bij voetbaldwerg Armenië was zijn oordeel alvast vernietigend. “Je kan blijven praten en lullen, maar anderen moeten ook hun verantwoordelijkheid opnemen”, haalde hij uit. “Met deze ploeg kan ik me niet meer vereenzelvigen.”

Een dieptepunt voor het Belgisch voetbal, maar het symboliseert hoe sterk de nationale ploeg de afgelopen tijd is gegroeid. Met voor een groot deel dezelfde groep – tegen Armenië zaten er acht Duivels in de selectie die er in Brazilië nu ook bij zijn en Vermaelen, Fellaini, Kompany, Vertonghen en Witsel waren er toen in Jerevan omwille van schorsingen en blessures niet bij – heeft het team het tot in de knock-outfase van het WK geschopt. Wie dat een half decennium geleden zou hebben voorspeld, zou met pek en veren het land zijn uitgezet.

Om nog verder door te stoten krijgt de nationale ploeg tegen de VS een unieke kans. Ook al overleefden de Amerikanen een stevige poule met tegenstanders Ghana, Portugal en Duitsland en is het een team dat nooit opgeeft, de Rode Duivels zijn aan hun huidige status verplicht zonder veel bibbergeld te betalen de deur tot de kwartfinale open te trappen.

Met of zonder Vincent Kompany. De aanvoerder en het gezicht van deze groep kan in elk team zijn plaats opeisen en is zowel defensief als offensief van goudwaarde, maar helemaal onmisbaar zal hij tegen de VS niet zijn. Daniel Van Buyten bewijst op dit WK dat hij van de huidige lichting de speler is met het grootste palmares en Nicolas Lombaerts speelde tegen Zuid-Korea ook een meer dan verdienstelijke partij. Eventueel kan op lange termijn de blessure van Kompany in combinatie met de onbeschikbaarheid van Anthony Vanden Borre, de eveneens onzekere Thomas Vermaelen en Laurent Ciman en de gele schorsingen die dreigen voor Jan Vertonghen en Toby Alderweireld wel een probleem vormen, maar dat is bij de overige ploegen niet anders. Een WK is slopend voor iedereen.

Of de zege tegen de VS nu met of zonder mooi voetbal gepaard gaat, maakt ook weinig uit. Het klopt dat de Duivels tegen Zuid-Korea net zoals in hun andere groepswedstrijden de neutrale voetbalfans met een onvoldaan gevoel naar huis hebben gestuurd, maar dat zal Marc Wilmots terecht worst wezen. Topsport draait om resultaten en dat heeft de bondscoach goed begrepen.

Een negen op negen en tot nu toe slechts één tegendoelpunt dat bovendien nog via een strafschop werd gescoord, een beter rapport na de eerste ronde is haast onmogelijk. En dan vergeten we nog de statistieken uit de kwalificatiecampagne. Slechts twee gelijke spelen en vier tegentreffers in tien wedstrijden vallen niet te verklaren door toeval. Het zijn de vruchten van het werk van een groep die op dit moment zijn plaats verdient in de kwartfinales van een WK.

Tweede zit

Europa kreunt onder de Zuid-Amerikaanse WK-zon. Het continent dat de bakermat vormt van het voetbal heeft met Kroatië, Spanje, Italië, Engeland en Bosnië-Herzegovina al vijf teams zien terugkeren na de eerste ronde van het WK en daar blijft het waarschijnlijk niet bij. Portugal en Rusland balanceren op de rand van de uitschakeling en zelfs Duitsland kan – mits een grote dosis pech weliswaar- vanavond nog huiswaarts gestuurd worden.

Vooral de eliminatie van Spanje, Italië en Engeland doet de wenkbrauwen fronsen. Samengeteld zijn de grootmachten, die de sterkste competities ter wereld herbergen goed voor vier Europese titels en zes WK-eindoverwinningen. Opmerkelijk dus, maar de uitschakeling van de drie landen was niet onverdiend. In de groepsfase scoorden ze samen 7/27, een flinke tweede zit.

Of het om een structureel probleem gaat, valt moeilijk aan te tonen – een WK is immers een momentopname dat slechts om de vier jaar wordt georganiseerd – maar de bestuurskamers in Londen, Rome en Madrid maken maar beter werk van de toekomst. Natuurlijk speelt de toenemende concurrentie veroorzaakt door de mondialisering van de sport ook een rol, maar feit blijft dat Engeland al jaren ter plaatse lijkt te trappelen op internationaal niveau en dat vooral Italië en Spanje over een selectie beschikken, waarvan de sleutelspelers veteranen zijn van vele oorlogen. Te veel oorlogen misschien. Buffon, Pirlo, Xavi en Torres zijn monumenten, maar met oog op de volgende EK en WK’s moet er niet meer op hen gerekend worden.

In het geval van Spanje lijkt die wissel van de wacht geen probleem. De jeugdploegen van La Furia Roja grossieren in Europese titels zoals andere stervelingen postzegels verzamelen en op wereldkampioenschappen praat de Spaanse jeugd ook vaak een hartig woordje mee. Maar bij Engeland en Italië liggen de kaarten anders. De spelers van wereldniveau zijn bij de Azzurri en de Three Lions op één hand te tellen en van een echte doorstroming leek de afgelopen jaren alvast geen sprake.

Dat het groot aantal buitenlanders in de competities de verjonging van de nationale ploegen niet bepaald bevordert klopt, maar op dat fenomeen moeten we ons niet blindstaren. Ook al is de 6+5-regel van de FIFA die meer kansen aan eigen jeugdspelers wilde geven een stille dood gestorven wegens in strijd met de Europese wetgeving, niets belet de nationale bonden om echt werk te maken van een doordacht jeugdbeleid.

Engeland en Italië kunnen een voorbeeld nemen aan hun Duitse collega’s die na hun pijnlijke exit met één schamel punt op Euro 2000 een paleisrevolutie doorvoerden. Onder meer strengere regels voor de clubs, onafhankelijke voetbalacademies en een grotere focus op tactische en technische training hebben ervoor gezorgd dat onze oosterburen het laatste decennium hun plaats aan de top opnieuw hebben ingenomen. De WK-gebuisden weten dus wat hen te doen staat. Al komt dat misschien nog te vroeg, het EK van 2016 in Frankrijk piept als eerste herexamen reeds om de hoek.

Eden Hazard en de opdracht voor Marc Wilmots

Voetbal – de teamsport bij uitstek – en individuele onderscheidingen. We zullen het nooit een goede combinatie vinden. Zeker als het een prijs is die wordt uitgereikt voor een prestatie over een korte periode. Maar dat Eden Hazard de afgelopen tijd niet de trofee van “Speler van de Maand” in de Engelse Premier League op zijn schoorsteenmantel heeft kunnen zetten, is desalniettemin hoogst opmerkelijk. Zijn coach bij Chelsea José Mourinho wond zich er ook al over op. Nu windt de Portugees zich wel over meer zaken op – zodanig zelfs dat het een beetje belachelijk wordt – maar deze keer heeft de Special One overschot van gelijk.

Hazard is er dit seizoen tot nu toe met glans in geslaagd te doen wat Mourinho bij zijn aanstelling hem had opgedragen: meer bepalend zijn. De statistieken spreken voor zich. In de sterrenkern van de Londense club werd er niemand dit seizoen zo vaak tussen de lijnen gebracht als de Belgische nummer zeventien, alle competities meegeteld 43 wedstrijden. En in dat indrukwekkend aantal matchen vond hij maar liefst zestien keer de weg naar de netten van de tegenstander en deelde hij een karrenvracht aan assists uit. Vreemd dus dat hij nog niet tot “Speler van de Maand” werd verkozen en Jan Vertonghen en Marouane Fellaini niet in die lijst kon vervoegen. Niet dat Hazard elke match de spelbepalende man bij uitstek is bij Chelsea, maar zijn jonge leeftijd maakt zijn prestaties nog opmerkelijker.

Bondscoach Marc Wilmots zal het alvast niet aan zijn hart laten komen. Hij heeft andere katten te geselen. Na de twee nederlagen in de vriendschappelijke interlands van november tegen Colombia en Japan, konden de Rode Duivels eerder deze maand opnieuw niet overtuigen tegen een land dat er ook op het WK zal bij zijn, Ivoorkust. Een 2-0 voorsprong, bijeengesprokkeld in een degelijke eerste dertig minuten voor de pauze en een dito eerste kwartier na de rust werd te gemakkelijk uit handen gegeven. Surfend op de golf van enthousiasme die er de laatste maanden is ontstaan rond de nationale ploeg, moeten Kompany en co nuchter blijven. Al te grote ambities passen niet bij een ploeg die twaalf jaar lang zich niet kon kwalificeren voor de eindronde van een EK of WK.

Anderzijds moet de één op negen in de afgelopen oefenwedstrijden niet gedramatiseerd worden. Een midweekwedstrijd met de nationale ploeg behoort niet tot de prioriteiten van spelers die elk weekend vol aan de bak moeten in de sterkste competities van de wereld. Begrijpelijk ook, 270 minuten interlandvoetbal zal niet het criterium vormen voor Marc Wilmots om binnen twee maanden zijn groep samen te stellen waaruit de definitieve WK-kern zal gepuurd worden. Als die keuze al niet voor een groot deel gemaakt is, zullen de prestaties in de Premier League, de Bundesliga, de Serie A enzoverder veel meer de doorslag geven.

Daar ligt trouwens de belangrijkste taak op Wilmots te wachten, het managen van zijn selectie. Leren voetballen hoeft hij zijn spelers heus niet meer te doen en de conditie wordt onderhouden bij de respectievelijke clubs. Maar het behoort wel tot zijn jobomschrijving om een kern te kiezen die een lange periode samen kan leven en om zo veel mogelijk onrust binnen en rondom die groep te vermijden. Op zich een haalbare taak, maar de geschiedenis leert ons dat er in aanloop naar een groot tornooi altijd wel deining over iets en/of iemand ontstaat. Dat zal deze keer niet anders zijn. We kijken er dus nu al naar uit of Marc Wilmots zijn kwaliteiten als leider van een groep– een van de redenen waarom hij uitgekozen werd als bondscoach – ten volle zal kunnen ontplooien.

Koorts

Het is nog exact zes maanden wachten vooraleer met de wedstrijd Brazilië-Kroatië het wereldkampioenschap op gang wordt getrapt, maar nu al lijkt de WK-koorts zich meester te hebben gemaakt over ons land. Na de massale vreugde van De Panne tot Aarlen bij de definitieve zekerheid over de kwalificatie midden oktober, was de loting afgelopen vrijdag opnieuw een symptoon dat de Duivelgekte stilaan toeslaat. Desondanks het nogal vroege uur – 17u is niet bepaald primetime – en de clichématige stoet van vergane voetbalglorieën, lokale schones en patserige voetbalbobo’s, bleek de uitzending een schot in de roos wat betreft de belangstelling. Tot zelfs in het stationsbuffet van Antwerpen-Centraal waar ondergetekende zich toen op dat tijdstip bevond.

Het zegt veel over het huidige optimisme over de Rode Duivels. Optimisme dat best wel gepast is, ook na de loting. Groep H waarin Kompany en co zijn ondergebracht wordt geschreven met de ‘h’ van haalbaar. Wanneer de plaatsen van de deelnemende landen op de FIFA-ranking in rekening worden genomen, blijkt het zelfs de zwakste van alle poules te zijn. Algerije had alle moeite in de barrageronde tegen Burkina Faso, Zuid-Korea liet in zijn kwalificatiepoule punten liggen tegen Oezbekistan en Libanon en eindigde na een dubbele nederlaag achter groepswinnaar Iran en Rusland is ook niet meer het team dat in 2008 nog de halve finale bereikte op het EK in Oostenrijk en Zwitserland.

Bondscoach Marc Wilmots zal dus niet gemopperd hebben. Ook omdat het lot zijn team gunstig gezind was wanneer het ging over de locaties van de groepswedstrijden. Het tropische noorden wordt vermeden. In plaats van een vermoeiende expeditie door de Amazonejungle heeft de FIFA-reisagent citytrips naar Belo Horizonte, Rio de Janeiro en São Paolo geboekt voor de Duivels. Lekker dicht in de buurt van het basiskamp van de Belgen. Al is dat natuurlijk relatief in een land met een oppervlakte van 8.514.877 km².

De medaille van de goede WK-loting heeft evenwel een serieuze keerzijde. De eerste ronde lijkt een licht verteerbare lunch, maar het vervolg van het toernooi is dat hoegenaamd niet. In het geval van een succesvolle groepsfase wacht in de achtste finale mogelijk Duitsland of Portugal, allebei op het afgelopen EK nog halve finalist. In de groepsfase zullen de Belgen bij de bookmakers weliswaar als favoriet uit de bus komen, maar tegen Cristiano Ronaldo en Mesut Özil kunnen fans die een gokje wagen op de Rode Duivels ongetwijfeld een aardige cent verdienen.

Meer nog dan Ronaldo en Özil zou evenwel onderschatting een vroegtijdig einde kunnen maken aan het WK voor de Belgische ploeg. Een land dat zich de voorbije twaalf jaar niet kon kwalificeren voor een groot internationaal toernooi uitroepen tot favoriet zou van misplaatste arrogantie getuigen. En volgens alle wetten van de logica zouden de Duivels weliswaar Rusland, Algerije en Zuid-Korea achter zich moeten houden in de eerste ronde, maar voetbal en bij uitbreiding sport volgen andere dogma’s.

Sport is geen wiskunde, het is emotie. Ervaring krijgt in het scenario van een WK of EK steevast een belangrijke rol toebedeeld. Ervaring waarover deze lichting Rode Duivels amper beschikt. In tegenstelling tot hun concullega’s uit poule H. Hoe verteert deze groep een lange afzondering? Hoe reageren ze wanneer het in de openingsmatch tegen Algerije onverwacht misloopt? Vragen waarop we in de succesvolle kwalificatiecampagne nooit een antwoord konden formuleren, maar in het topvoetbal wel het verschil kunnen maken tussen succes of falen. Tussen een zwart-geel-rode mensenzee op de Brusselse Grote Markt bij de terugkeer van de ploeg van Wilmots of een roemloze aftocht langs een achterdeur op de luchthaven van Zaventem. Tussen een deugddoende Rode Duivels-koorts of een stevige verkoudheid.