Comical Ali

Wat een droevige dag voor het Belgische voetbal. Dankzij een gunstige loting leken de halve finales op EURO 2016 binnen handbereik, maar niet de Rode Duivels maar Wales is vanavond de tegenstander van Portugal in Lyon. Godbetert Wales, naast superster Gareth Bale vooral bekend van …, tja van wat eigenlijk? Natuurlijk hebben de Welshmen hun plaats in de halve finales dubbel en dik verdiend, maar hoe meer tijd er verstreken is na die verduivelde vrijdagavond in Lille, hoe meer de overtuiging leeft dat de Belgen de oorzaak van de uitschakeling vooral bij zichzelf moeten zoeken.

Tot de twintigste minuut was er in de kwartfinale geen vuiltje aan de lucht voor de Rode Duivels, maar plots was het allemaal voorbij. Aan het talent kan het alvast niet liggen. Niet veel Welshmen zouden immers een stek in de Belgische basiself hebben. Ik kan me vooral niet van de indruk ontdoen dat de  Rode Duivels tactisch overtroefd werden. In de eerste helft toen er na de 1-0 massaal achteruit getrokken werd en in de tweede helft toen het enige antwoord van Marc Wilmots de inbreng van Marouane Fellaini was. Dat de nationale ploeg de strijd aan het verliezen was op het middenveld en daarom vooral een balvaste speler als Moussa Dembélé nodig had, was de bondscoach blijkbaar ontgaan.

Met dit stuk heb ik niet de bedoeling van Wilmots de zondebok te maken, want een nederlaag heeft altijd meerdere vaders, zeker in een ploegsport. Maar dat neemt niet weg dat de bondscoach een verpletterende verantwoordelijkheid draagt. Toen hij in de lente van 2012 het roer overnam van Georges Leekens deed hij het aanvankelijk verre van slecht, maar sinds het WK in Brazilië kan er niet anders vastgesteld worden dan het feit dat de Rode Duivels niet de nodige progressie hebben geboekt. Integendeel, op clubniveau zetten bijna alle spelers stappen vooruit, maar bij de nationale ploeg ging de curve sinds 2014 naar beneden. Zeer onrustwekkend aangezien de meeste Rode Duivels nu op de leeftijd gekomen zijn waarop ze normaal gezien op hun topniveau moeten zitten.

Dat Wilmots niet de meest tactisch onderlegde coach is, is reeds genoegzaam bekend, maar dat zou op zich niet erg zijn als hij zich in zijn technische staf liet omringen door ervaren mensen. Dat is echter niet het geval. Naast een fysical trainer en een keeperscoach is er alleen nog Vital Borkelmans die weliswaar zijn strepen als voetballer verdiend heeft, maar als coach alleen een passage bij Dender in de tweede klasse op zijn cv heeft prijken. Zeer magertjes voor spelers die bij hun clubs met de coaches ter wereld werken. Al lijkt dat helemaal in de filosofie te passen van de bondscoach. Zijn wil is wet in de nationale ploeg. Wie daar problemen mee heeft, vliegt er zonder pardon uit. Onder meer Lieven Maesschalck en Philippe Vande Walle kunnen er over meespreken.

Wat echter misschien nog meer irriteert is het feit dat Marc Wilmots zijn verantwoordelijkheid niet durft op te nemen, ook op het EK. Het wegsturen van Nicolas Lombaerts was volgens hem de schuld van de medische staf die een foute diagnose had gesteld – maar niets weerhield hem ervan de Zenitverdediger in de selectie te houden en Kabasele als vervanger achter de hand te houden in plaats van omgekeerd – en de nederlaag tegen Wales wijtte de bondscoach aan individuele fouten van zijn spelers. Dat is hetzelfde alsof een generaal die de oorlog verloren heeft zou zeggen dat zijn manschappen maar beter hadden moeten schieten. Wilmots, de Comical Ali van het Belgische voetbal.

Al is er echter ook nog goed nieuws. Ook bij de KBVB is het stilaan doorgedrongen dat het boek Wilmots stilaan gesloten moet worden. Het lijkt enkel nog een kwestie van het eens te geraken over de financiële kant van het ontslag vooraleer er gezocht kan worden naar een geschikte opvolger. Kandidaten genoeg, wie zou er immers niet met een getalenteerde groep als de Rode Duivels willen werken? En is negentig procent van het werk niet al gedaan?

Een afspraak met de geschiedenis

Met zwaarwichtige woorden moet voorzichtig omgesprongen worden, zeker als het gaat over een relatief iets als het voetbal. Toch mogen we de wedstrijd van vanavond van de Rode Duivels tegen Wales gerust omschrijven als een afspraak met de geschiedenis. Nog nooit in de historie van de Europese kampioenschappen – vanaf het moment dat de UEFA het aantal deelnemers fors uitbreidde – stond de nationale ploeg aan de deur van de halve finales. Met dan nog eens een unieke kans die deur ook open te beuken.

Wales mag dan misschien wel het zwarte beest zijn van de Belgen, het blijft ook maar Wales. Een ploeg die helemaal opgebouwd is rond één – toegegeven geweldige- ster Gareth Bale die samen met enkele meer dan degelijke voetballers als Aaron Ramsey en Joe Allen ook ondergebracht is in een team met spelers die de kost verdienen bij clubs als Wolverhampton Wanderers en Milton Keynes Dons. Ongetwijfeld gezellige en sfeervolle ploegen, maar een garantie op kwaliteit geeft het niet bepaald. Alsof Marc Wilmots even Herman Wynants van Westerlo zou opbellen om te vragen of hij enkele van zijn spelers mag lenen om op te stellen.

De Rode Duivels hebben bovendien op het EK tot nu toe het nodige vertrouwen opgedaan om te bewijzen dat ze lessen hebben getrokken uit de nederlaag vorig jaar in en tegen Wales. Op de momenten dat het echt moest – tegen Ierland en Hongarije – waren ze steeds op de afspraak. Met snelle balcirculaties een immer diepte zoekend bewezen ze waarom ze een belangrijke outsider zijn in de strijd om de Europese titel. Dezelfde aanpak is ongetwijfeld ook de sleutel tot succes tegen Wales. De Duivels hebben het reeds twee keer getoond op dit tornooi, waarom zou het dan geen derde keer lukken?

Omdat Jan Vertonghen geblesseerd heeft moeten afhaken en Thomas Vermaelen geschorst moet toekijken zou een kritische ingestelde lezer meer dan waarschijnlijk opwerpen. Het ontbreken van deze twee spelers is inderdaad een streep door de rekening van Marc Wilmots en maakt de beslissing van het naar huis sturen van Nicolas Lombaerts die vroeger dan verwacht toch klaar voor de dienst was extra pijnlijk, maar net zoals eerdere afzeggingen moeten we de tegenslag niet dramatiseren. Vertonghen en Vermaelen waren aan een sterk EK bezig, maar in hun plaats komen vervangers die op hun kans  hebben zitten wachten om zich te bewijzen op het hoogste niveau. Voor zover dat nog nodig is kunnen zij voor extra schwung in het elftal zorgen en het is niet dat de vervangers Jordan Lukaku (voor Vertonghen) en Laurent Ciman/Jason Denayer (in de plaats van Vermaelen) niet weten wat ze moeten doen als ze een bal zien.

Nee, vanavond is het echt een unieke kans voor de Rode Duivels om zich bij de beste vier Europese voetbalnaties van dit moment te scharen. We hebben jaren voetbalwoestijn achter ons, maar falen zou ongetwijfeld gezien de favorietenstatus en de gunstige loting een grote ontgoocheling betekenen. Al zou dat wel het voordeel opleveren dat die verdomd potsierlijke tricolore autospiegelhoesjes voor minstens twee jaar uit het straatbeeld kunnen verdwijnen.

De tijd als bondgenoot

Vanaf vandaag bereiden de Rode Duivels het EK verder voor in hun basiskamp in Bordeaux. In het Golf du Médoc Resort is alles aanwezig wat profspelers nodig hebben om in alle rust naar een tornooi toe te leven. Hopelijk werkt de groene omgeving ook inspirerend voor de bondscoach en zijn ploeg, want dat is wat de delegatie deze week zeker nodig heeft.

Bijna drie weken is de groep nu bij elkaar, maar hetgeen getoond werd in de drie oefenwedstrijden tegen Zwitserland, Finland en Noorwegen geeft geen blijk van progressie. De ploeg heeft het nog altijd moeilijk met een tegenstander te ontwrichten die laag terugzakt, een tactiek die nochtans op de EK-eindronde vaak gebruikt zal worden tegen de Rode Duivels. Al kan er wel altijd gerekend worden op een klasseflits van spelers als Kevin De Bruyne of Eden Hazard.

Wat echter plotseling de bondscoach grotere kopzorgen bezorgt is de verdediging. Nochtans vier jaar lang het paradepaardje waarmee Wilmots kon uitpakken. Zowel in de kwalificatiecampagne voor het WK in Brazilië als die voor het huidige EK slikte de Belgische defensie amper doelpunten. Maar tijdens de voorbije oefeninterlands zorgde haast elke aanval van de tegenstander voor een collectieve paniekaanval achteraan. En leidde dat ook niet zelden tot een doelpunt. Als die defensieve instabiliteit reeds tegen het nummer 15 (Zwitserland), 51 (Noorwegen) en 67 (Finland) als pijnpunt boven water komt, hoe zal het dan uitdraaien wanneer het echt om de knikkers gaat tegen sterkere ploegen?

Veel opties achterin heeft Wilmots niet. Met de blessures van Kompany en Lombaerts is er een pak ervaring weggevallen en Vermaelen is momenteel noodgedwongen meer met zichzelf bezig dan dat hij in staat is een defensie te sturen. Daarom is het des te opmerkelijker dat de bondscoach pas tot in de laatste oefenwedstrijd heeft gewacht om de kaart te trekken van het duo Alderweireld-Vertonghen centraal achteraan. Zij zijn het gewoon in de Premier League naast elkaar te spelen bij Tottenham Hotspur en deden dat vroeger ook bij Ajax. Bij de nationale ploeg posteerde Wilmots Aldeweireld en Vertonghen evenwel steeds op de flanken, waardoor je plots met een groot vraagteken aan het EK moet beginnen.

Vooral aan de coaching binnen de ploeg zal nog veel gewerkt moeten worden, want het verdedigend compartiment is niet alleen de verantwoordelijkheid van de defensie, maar van het ganse elftal. Als de flankspelers hun tegenstander bij balverlies niet uit het oog verliezen – wat iemand als Eden Hazard al eens durft te doen – nemen ze achteraan reeds veel druk weg. Mits goede afspraken bied je zo al voor een groot stuk een oplossing voor de soms wankele verdediging.

De tijd kan echter ook een bondgenoot zijn voor de Rode Duivels. De eerste achtste finale staat pas op 25 juni op het programma. De logica respecterend dat de Duivels niet al te veel problemen zullen hebben met Ierland en Zweden start dan pas het tornooi voor de Belgen. Er rest de ploeg dus nog net geen drie weken om alles op punt te zetten. Geen onhaalbare deadline.

Het circus voetbal

En toen waren ze nog maar met … . Het is een zinnetje dat je de afgelopen tijd veel kan gebruiken wanneer het over de verdedigers bij de Rode Duivels gaat. Na Vincent Kompany en Björn Engels zagen immers maandag ook Nicolas Lombaerts en Dedryck Boyata het EK aan zich voorbijgaan omwille van blessures. In het geval van Boyata is dat voor de ambities van de Rode Duivels geen ramp. De speler van Celtic Glasgow telde nog maar twee caps en leek in normale omstandigheden de grootste kanshebber te zijn om als 24^ste lid van de selectie thuis te moeten blijven.

Wat Lombaerts betreft liggen de kaarten anders. Met zijn onbeschikbaarheid verdwijnt er opnieuw heel wat ervaring achteraan bij de nationale ploeg. 39 keer kwam de West-Vlaming tussen de lijnen voor de Duivels. Tel daar nog eens de 72 caps van Vincent Kompany bij en de 85 van Daniel Van Buyten die vlak na het WK in Brazilië afzwaaide en je krijgt een indrukwekkend aantal. Nu blijven nog alleen Toby Alderweireld en Jan Vertonghen over als routiniers. Laurent Ciman en Thomas Vermaelen hebben allebei ook reeds een mooie carrière uitgebouwd, maar kwamen de laatste tijd te weinig in actie bij de nationale ploeg om te verwachten dat ze de kar zullen trekken. Vermaelen zag bovendien dit seizoen te vaak de bank en de tribune bij zijn club Barcelona.

Als Marc Wilmots zich dus over één compartiment zorgen moet maken is het de defensie wel. In de twee afgelopen kwalificatiecampagnes blonk de ploeg telkens uit door zeer weinig doelpunten te slikken – voor het WK in Brazilië twee jaar geleden slechts vier tegendoelpunten en tijden de campagne voor EURO 2016 eentje meer – maar nu staat dat allemaal wat op losse schroeven. Automatismen bij nationale ploegen vormen sowieso reeds een heikel thema, aangezien de teams slechts enkele wedstrijden per jaar spelen en amper kunnen trainen, maar twee weken voor het start van het EK moet de bondscoach en de rest van de technische staf een haast volledige onuitgegeven defensie bij elkaar timmeren. Alleen al daarom wordt de wedstrijd straks tegen Finland zeer interessant.

Wilmots kan zich echter enigszins optrekken aan het feit dat een groot deel van zijn collega-bondscoaches omwille van blessures ook lang niet met hun sterkste elftal kunnen uitpakken. Groepsgenoot Italië mist bijvoorbeeld Marchisio, Montolivo en Verratti, Duitsland kan net zoals op het WK in Brazilië geen beroep doen op Reus en Didier Deschamps moet Diarra, Mathieu en Varane uit de selectie bij Les Bleus laten.

Op zich is die behoorlijk lange lijst geblesseerden niet zo verrassend, desondanks alle vooruitgang in de medische wereld. We staan op het einde van een reeds lang seizoen en het EK is nog niet afgelopen of vele clubteams beginnen reeds aan de voorbereiding van een nieuwe jaargang. Daarnaast is het eerder een regel dan een uitzondering dat spelers tijdens het seizoen twee tot drie wedstrijden per week afwerken. Het voetbal is een perpetuum mobile geworden, voor een groot deel onder druk van de televisiestations en sponsoren die veel geld pompen in het voetbal. Zij hebben er alle belang bij dat het product voetbal vaak genoeg in de markt geplaatst kan worden. Dat dat ten koste gaat van de gezondheid en ambities van voetballers lijkt van ondergeschikt belang. Het circus moet verder en wacht op niemand.

Waarom we het uitvallen van Vincent Kompany niet moeten dramatiseren

Wat vorige woensdagavond reeds duidelijk leek, werd afgelopen weekend bevestigd: Vincent Kompany zal op EURO 2016 geen seconde in actie komen. Een nieuwe blessure – zijn vijfde dit seizoen reeds – verplicht de verdediger vier maanden aan de kant te staan.

Het uitvallen van Kompany is in de eerste plaats zeer slecht nieuws voor de speler zelf. Het feit dat de blessures elkaar in een hels tempo opvolgen is een teken aan de wand dat er iets serieus mis is. Wat er ongetwijfeld ook mentaal op zal inhakken. Kompany heeft het imago qua karakter niet uit zijn lood te kunnen geslagen worden, maar is ook maar een mens met twijfels en zorgen. Zijn leeftijd speelt hem wat dat betreft niet in de kaart. Op 10 april vierde de in Manchester residerende Brusselaar zijn dertigste verjaardag. Net dan is de gemiddelde voetballer op de top van zijn kunnen. Het EK in Frankrijk moest het hoogtepunt worden in de carrière van Kompany als aanvoerder van de Rode Duivels. Nu moet hij dat in het beste geval twee jaar uitstellen, wanneer de volgende WK-eindronde in Rusland wordt afgewerkt. Een eeuwigheid in topsport.

Een fitte Kompany heeft altijd een basisplaats in de nationale ploeg, maar wanneer het gaat over de ambities van de Rode Duivels moeten we geen moord en brand schreeuwen, nu de aanvoerder de wedstrijden in Frankrijk vanuit de tribune zal moeten volgen. Geen enkele individuele speler kan een ploeg op zichzelf Europees kampioen maken. Ook Kompany niet dus. Achteraan in de nationale ploeg beschikt niemand over het aura van King Kompany, maar is er wel voldoende talent, ervaring en branie aanwezig. Toby Alderweireld behoort tot de beste verdedigers van de Premier League en werd onlangs nog aan de andere kant van Het Kanaal in het elftal van het jaar gestemd en op Jan Vertonghen (80 selecties) en Nicolas Lombaerts (64 selecties) kan je ook een huis bouwen. Zij kunnen jong talent als Jason Denayer, Björn Engels en Jordan Lukaku ook prima aansturen.

De rol van Vincent Kompany als aanvoerder binnen de nationale ploeg moeten we immers ook niet overdrijven, een rol die trouwens in het verleden door zijn teamgenoten zelf in twijfel werd getrokken. Nagenoeg alle Rode Duivels spelen elk weekend in de beste competities van Europa op het hoogste niveau. Hen krijg je niet zo snel meer van de wijs en ze beschikken ook niet over minder ervaring dan Kompany. Marc Wilmots moet dus niet in een paniekerige kramp schieten. Vanaf 19 mei heeft hij met stages en oefeninterlands tegen Zwitserland, Finland en Noorwegen voldoende tijd om de eerste groepsmatch tegen Italië op 13 juni in Lyon voor te bereiden.

 

Resultaten

Zou Frank Vercauteren morgen in het Russische Samara waar hij als coach aan de slag is bij de plaatselijke tweedeklasser Krylia Sovetov aan zijn tv-scherm gekluisterd zitten wanneer de Rode Duivels het in hun achtste finale op het WK opnemen tegen de VS? En wat zou hij dan denken? Vijf jaar geleden toen hij zijn ontslag gaf na een ontluisterende nederlaag op bezoek bij voetbaldwerg Armenië was zijn oordeel alvast vernietigend. “Je kan blijven praten en lullen, maar anderen moeten ook hun verantwoordelijkheid opnemen”, haalde hij uit. “Met deze ploeg kan ik me niet meer vereenzelvigen.”

Een dieptepunt voor het Belgisch voetbal, maar het symboliseert hoe sterk de nationale ploeg de afgelopen tijd is gegroeid. Met voor een groot deel dezelfde groep – tegen Armenië zaten er acht Duivels in de selectie die er in Brazilië nu ook bij zijn en Vermaelen, Fellaini, Kompany, Vertonghen en Witsel waren er toen in Jerevan omwille van schorsingen en blessures niet bij – heeft het team het tot in de knock-outfase van het WK geschopt. Wie dat een half decennium geleden zou hebben voorspeld, zou met pek en veren het land zijn uitgezet.

Om nog verder door te stoten krijgt de nationale ploeg tegen de VS een unieke kans. Ook al overleefden de Amerikanen een stevige poule met tegenstanders Ghana, Portugal en Duitsland en is het een team dat nooit opgeeft, de Rode Duivels zijn aan hun huidige status verplicht zonder veel bibbergeld te betalen de deur tot de kwartfinale open te trappen.

Met of zonder Vincent Kompany. De aanvoerder en het gezicht van deze groep kan in elk team zijn plaats opeisen en is zowel defensief als offensief van goudwaarde, maar helemaal onmisbaar zal hij tegen de VS niet zijn. Daniel Van Buyten bewijst op dit WK dat hij van de huidige lichting de speler is met het grootste palmares en Nicolas Lombaerts speelde tegen Zuid-Korea ook een meer dan verdienstelijke partij. Eventueel kan op lange termijn de blessure van Kompany in combinatie met de onbeschikbaarheid van Anthony Vanden Borre, de eveneens onzekere Thomas Vermaelen en Laurent Ciman en de gele schorsingen die dreigen voor Jan Vertonghen en Toby Alderweireld wel een probleem vormen, maar dat is bij de overige ploegen niet anders. Een WK is slopend voor iedereen.

Of de zege tegen de VS nu met of zonder mooi voetbal gepaard gaat, maakt ook weinig uit. Het klopt dat de Duivels tegen Zuid-Korea net zoals in hun andere groepswedstrijden de neutrale voetbalfans met een onvoldaan gevoel naar huis hebben gestuurd, maar dat zal Marc Wilmots terecht worst wezen. Topsport draait om resultaten en dat heeft de bondscoach goed begrepen.

Een negen op negen en tot nu toe slechts één tegendoelpunt dat bovendien nog via een strafschop werd gescoord, een beter rapport na de eerste ronde is haast onmogelijk. En dan vergeten we nog de statistieken uit de kwalificatiecampagne. Slechts twee gelijke spelen en vier tegentreffers in tien wedstrijden vallen niet te verklaren door toeval. Het zijn de vruchten van het werk van een groep die op dit moment zijn plaats verdient in de kwartfinales van een WK.