Comical Ali

Wat een droevige dag voor het Belgische voetbal. Dankzij een gunstige loting leken de halve finales op EURO 2016 binnen handbereik, maar niet de Rode Duivels maar Wales is vanavond de tegenstander van Portugal in Lyon. Godbetert Wales, naast superster Gareth Bale vooral bekend van …, tja van wat eigenlijk? Natuurlijk hebben de Welshmen hun plaats in de halve finales dubbel en dik verdiend, maar hoe meer tijd er verstreken is na die verduivelde vrijdagavond in Lille, hoe meer de overtuiging leeft dat de Belgen de oorzaak van de uitschakeling vooral bij zichzelf moeten zoeken.

Tot de twintigste minuut was er in de kwartfinale geen vuiltje aan de lucht voor de Rode Duivels, maar plots was het allemaal voorbij. Aan het talent kan het alvast niet liggen. Niet veel Welshmen zouden immers een stek in de Belgische basiself hebben. Ik kan me vooral niet van de indruk ontdoen dat de  Rode Duivels tactisch overtroefd werden. In de eerste helft toen er na de 1-0 massaal achteruit getrokken werd en in de tweede helft toen het enige antwoord van Marc Wilmots de inbreng van Marouane Fellaini was. Dat de nationale ploeg de strijd aan het verliezen was op het middenveld en daarom vooral een balvaste speler als Moussa Dembélé nodig had, was de bondscoach blijkbaar ontgaan.

Met dit stuk heb ik niet de bedoeling van Wilmots de zondebok te maken, want een nederlaag heeft altijd meerdere vaders, zeker in een ploegsport. Maar dat neemt niet weg dat de bondscoach een verpletterende verantwoordelijkheid draagt. Toen hij in de lente van 2012 het roer overnam van Georges Leekens deed hij het aanvankelijk verre van slecht, maar sinds het WK in Brazilië kan er niet anders vastgesteld worden dan het feit dat de Rode Duivels niet de nodige progressie hebben geboekt. Integendeel, op clubniveau zetten bijna alle spelers stappen vooruit, maar bij de nationale ploeg ging de curve sinds 2014 naar beneden. Zeer onrustwekkend aangezien de meeste Rode Duivels nu op de leeftijd gekomen zijn waarop ze normaal gezien op hun topniveau moeten zitten.

Dat Wilmots niet de meest tactisch onderlegde coach is, is reeds genoegzaam bekend, maar dat zou op zich niet erg zijn als hij zich in zijn technische staf liet omringen door ervaren mensen. Dat is echter niet het geval. Naast een fysical trainer en een keeperscoach is er alleen nog Vital Borkelmans die weliswaar zijn strepen als voetballer verdiend heeft, maar als coach alleen een passage bij Dender in de tweede klasse op zijn cv heeft prijken. Zeer magertjes voor spelers die bij hun clubs met de coaches ter wereld werken. Al lijkt dat helemaal in de filosofie te passen van de bondscoach. Zijn wil is wet in de nationale ploeg. Wie daar problemen mee heeft, vliegt er zonder pardon uit. Onder meer Lieven Maesschalck en Philippe Vande Walle kunnen er over meespreken.

Wat echter misschien nog meer irriteert is het feit dat Marc Wilmots zijn verantwoordelijkheid niet durft op te nemen, ook op het EK. Het wegsturen van Nicolas Lombaerts was volgens hem de schuld van de medische staf die een foute diagnose had gesteld – maar niets weerhield hem ervan de Zenitverdediger in de selectie te houden en Kabasele als vervanger achter de hand te houden in plaats van omgekeerd – en de nederlaag tegen Wales wijtte de bondscoach aan individuele fouten van zijn spelers. Dat is hetzelfde alsof een generaal die de oorlog verloren heeft zou zeggen dat zijn manschappen maar beter hadden moeten schieten. Wilmots, de Comical Ali van het Belgische voetbal.

Al is er echter ook nog goed nieuws. Ook bij de KBVB is het stilaan doorgedrongen dat het boek Wilmots stilaan gesloten moet worden. Het lijkt enkel nog een kwestie van het eens te geraken over de financiële kant van het ontslag vooraleer er gezocht kan worden naar een geschikte opvolger. Kandidaten genoeg, wie zou er immers niet met een getalenteerde groep als de Rode Duivels willen werken? En is negentig procent van het werk niet al gedaan?

Teveel via klasseflitsen

Iets meer dan een week zijn de Rode Duivels nu bij elkaar ter voorbereiding op EURO 2016. Heel veel wijzer zijn we echter nog niet geworden wat betreft de staat van paraatheid van de nationale ploeg, aangezien veel oefensessies tijdens de stage in Zwitserland achter gesloten deuren plaatsvonden. Dat dat correcte berichtgeving soms verhindert is jammer. Zeker aangezien soms het verwijt valt dat de pers er weer eens naast zat in haar oordeel over bepaalde sportieve prestaties.

Het enige geschikte beoordelingsmoment was de oefeninterland tegen Zwitserland afgelopen zaterdag, maar ook dat moet met een korreltje zout worden bekeken worden aangezien de vele wissels het niveau in een vriendschappelijke wedstrijd niet ten goede komen en omwille van het feit dat Marc Wilmots nog geen beroep kon doen op zijn ganse kern door blessures en spelers met clubverplichtingen.

Toch kunnen de Duivels enkele belangrijke vaststellingen meenemen naar de rest van de voorbereiding. Ten eerste viel tegen Zwitserland het experiment achterin met Axel Witsel als rechtsback goed mee. De speler van Zenit Sint-Petersburg kwam nagenoeg nooit in de problemen. Bijna al het Zwitserse gevaar kwam langs de linkerflank. Natuurlijk zal Witsel nu niet bovenaan het lijstje staan van Marc Wilmots wanneer het gaat over het invullen van de rechtsbackpositie, maar het is goed om te weten dat er een extra alternatief voorhanden is.

Witsel werd echter samen met de geblesseerde Radja Nainggolan gemist op het middenveld. Moussa Dembélé kon al het goede dat hij het afgelopen seizoen bij Tottenham Hotspur niet doortrekken in de eerste oefeninterland bij de nationale ploeg. Samen met Marouane Fellaini zorgde hij niet voor het nodige evenwicht op het middenveld. Die laatste opstellen blijft bovendien een risico, want opnieuw liet hij zijn ellebogen gretig alle kanten opgaan. Al een geluk dat scheidsrechter Paolo Mazzoleni veel toeliet, maar wanneer het echt om de knikkers gaat, neemt Marc Wilmots maar beter in overweging of het wel de moeite is Fellaini te laten aantreden met het risico om vervolgens met een man minder verder te moeten.

Aanvallend was het meest positieve het doelpunt van Romelu Lukaku. Na zijn treffer in Portugal eind maart is het een goede zaak dat de oudste Lukaku opnieuw tot scoren komt. Voorheen werden er terecht vragen gesteld bij de vaak tegenvallende optredens van de aanvaller van Everton bij de nationale ploeg, maar meer en meer toont hij terecht aan helemaal bovenaan te staan wanneer het gaat over de pikorde bij de diepe spitsen.

Voor het overige verliep het vooraan veel stroever. De Rode Duivels bewezen voor een zoveelste keer dat wanneer de tegenstander zich terugtrekt en het spel aan hen laat, ze daar moeilijk mee om kunnen. Op dat vlak lijkt de ploeg maar geen progressie te kunnen boeken. Enigszins verontrustend op twee weken voor de start van een groot internationaal tornooi. Het team moet teveel rekenen op klasseflitsen van spelers als bijvoorbeeld Kevin De Bruyne. Tegen een goede middenmoter – zoals Zwitserland er een is – geraakt je daar nog mee weg, maar tegen topploegen volstaat dat meestal niet. Als de Rode Duivels verder willen mikken dan louter een plaats in de tweede ronde op het EK zal het dus de komende weken stukken beter moeten dan hetgeen ze in Zwitserland getoond hebben.

Geen valse bescheidenheid

De Rode Duivels kunnen met een gerust gemoed het vanavond tegen Israël opnemen. De generale repetitie in het Koning Boudewijnstadion zaterdagavond was meer dan geslaagd. Tegen Cyprus leek er vooraf beschouwd niet veel te winnen, maar toch zetten Kompany en co een zeer degelijke prestatie neer. Het werkpunt bij uitstek voor deze campagne, een tegenstander die zich ingraaft vakkundig slopen, bleek ineens geen probleem meer te zijn. Zet vanaf minuut één hoog druk en voeg wat klasseflitsen toe en zie daar het recept van chef-kok Marc Wilmots. Een welverdiende acht zou een kandidaat uit Komen Eten zeggen.

De tactische keuzes van Wilmots werden in het verleden meermaals op de korrel genomen, maar zaterdagavond bleek zijn driehoek op het middenveld Nainggolan-Fellaini-Witsel een uitstekende zet te zijn. De Antwerpenaar op de zes posteren en Witsel een rij naar voor schuiven wierp duidelijk zijn vruchten af. Witsel speelt als verdedigende middenvelder veel te behoudend. Altijd maar een pass opzij, het was om gek van te worden en bracht weinig tot niets bij. Hoger kan de speler van Zenit Sint-Petersburg zich veel offensiever uitleven, een rol die hem beter ligt . Daarnaast heeft Nainggolan de voorbije wedstrijden bij de nationale ploeg nooit teleurgesteld en hij kroonde zich ook nu opnieuw tot een van de uitblinkers.

Die experimentele driehoek schreeuwt om een vervolg. Israël zal zich presenteren als een stevigere tegenstander dan Cyprus, maar deze generatie Duivels kan niet offensief genoeg spelen. Nog nooit beschikten we over zo’n creatieve lichting. Dat niet benutten is een doodzonde.

Bovendien moeten we Israël ook niet sterker voorstellen dan het team eigenlijk is. Het is een beetje het klassieke patroon in de aanloop naar elke wedstrijd. “Er zijn geen zwakke ploegen meer in Europa”, “Wie kan winnen tegen ploeg x, is altijd gevaarlijk, “We hebben heel veel respect voor onze tegenstander”, en zo verder. Wanneer het aankomt op de klassieke voorbeschouwingen op een match gaat bij elke coach tegenwoordig de zak met clichés gretig open. Nutteloos en absurd eigenlijk. Valse bescheidenheid is even misplaatst als overdreven arrogantie. Wie meteen na het recentste WK de ambitie toont om op EURO 2016 voor de prijzen te willen spelen moet tegen een Israël dat alleen in 1970 de eindronde haalde van een groot tornooi – het WK in Mexico – zelfbewuster zijn en gewoon zeggen waar het op staat: de Rode Duivels kunnen vanavond in Jeruzalem alleen maar tevreden zijn met een eenvoudige overwinning.

Wankel

Wie dacht dat de Rode Duivels na de hetze over de nieuwe truitjes, de interne strubbelingen bij de bond en de matige belangstelling voor de vriendschappelijke interland tegen Australië aan populariteit hebben moeten inboeten, is er aan voor de moeite. De massale opkomst op de fandag bewijst nog maar eens dat de supporters de ploeg niet hebben laten vallen.

Daar is ook geen aanleiding voor. Desondanks het louter een oefenwedstrijd was, hebben de Duivels vorige week donderdag een prima prestatie neergezet. Het experiment om Axel Witsel aanvallender uit te spelen was meer dan geslaagd. Dat de middenvelder van Zenit Sint-Petersburg een aardig potje kan voetballen was al genoegzaam bekend, maar de Luikenaar werd in het verleden door Marc Wilmots te veel in het keurslijf van controleur gedwongen, waardoor zijn offensieve kwaliteiten te weinig tot uiting konden komen. Witsel hoger posteren is een extra wapen dat in de komende wedstrijden ongetwijfeld goed van pas zal komen.

Wat ook bevestigd werd tegen de Socceroos was de sterkte van de Belgische invallers. In het moderne voetbal waarin door de drukke kalender een grotere kans bestaat op blessures is het moeten doorverwijzen van spelers van onder meer AS Roma, Manchester United en Liverpool naar de bank een luxeprobleem. Centraal achterin lijkt de spoeling na het vertrek van Daniel Van Buyten iets te dun te worden, maar voor het overige is haast elke positie in de Belgische elf dubbel bezet met meer dan degelijke opties. Dit elftal zal niet zo snel in de problemen komen als een paar belangrijke pionnen er niet bij kunnen zijn. Wie miste bijvoorbeeld Eden Hazard of Romelu Lukaku tegen Australië?

Toch gaat Marc Wilmots maar beter niet al te veel achterover leunen. Na het WK werden de eerste wanklanken vanuit de spelersgroep over de beperkte tactische capaciteiten van de bondscoach opgevangen en ook bij de pers en het publiek begint het stilletjes aan door te dringen dat een plek in de kwartfinales niet het hoogst haalbare was voor de Duivels in Brazilië. Ook binnen de KBVB is de steun voor Wilmots ooit al groter geweest. Het eigenzinnige optreden van de coach valt niet altijd in even goede toonaarden aan de Houba de Strooperlaan.

Het is in dat opzicht jammer dat Wilmots de kritiek niet heeft kunnen counteren met een mooi resultaat tegen Israël. Na het uitstellen van de openingswedstrijd in de kwalificatiepoule voor EURO 2016 moet de bondscoach daar nog een maand voor wachten. Dan komt eerst Andorra op bezoek waarna een uitmatch volgt in Bosnië-Herzegovina. Een tweeluik dat een stevigere kluif zal zijn om de campagne te starten. In de eerste wedstrijd valt geen enkele eer te rapen en de tweede confrontatie is op papier de moeilijkste van de ganse campagne. Niet dat de exit meteen dreigt voor Wilmots, maar wil het Kampfschwein zijn positie niet verder doen wankelen, kan hij zich geen uitschuiver veroorloven.

Wisselvallig

De opluchting zal vast en zeker groot geweest zijn een dikke tien dagen geleden in de bestuurskamer van Anderlecht na de beslissende play-off wedstrijd tegen Zulte Waregem. De 32^ste landstitel was na veel zwoegen binnen. Al zal deze geen prominente plek krijgen in de prijzenkast van het Constant Vanden Stockstadion. Daarvoor was het seizoen te wisselvallig.

Voor Nieuwjaar speelde paars-wit nochtans uitstekend. Het seizoensbegin met als typerend voorbeeld de kwalificatiewedstrijd van de Champions League tegen AEL Limassol was misschien nog wat twijfelachtig, maar daarna groeide de ploeg zienderogen. Anderlecht stak er met kop en schouders bovenuit in de vaderlandse competitie. Mbokani en co zetten onder meer een mooie reeks neer van elf overwinningen op een rij. En bovendien werd er soms snoeihard uitgehaald: 5-0 tegen AA Gent, 6-1 tegen Club Brugge. Ook tijdens de groepsfase van de Champions League oogstten de troepen van John van den Brom lof. Vooral de prestaties thuis tegen Zenit Sint-Petersburg en op bezoek bij Malaga gaven de Anderlechtse burger moed. Al zullen critici terecht opmerken dat er achteraf bekeken meer in zat dan een 5/18 en een laatste plaats in de eindstand van de poule. Alleen Malaga dat ei zo na de halve finales bereikte, toonde aan beter te zijn. Zenit en AC Milan waren evenwel kwetsbaar en dus te pakken.

Toen deed koning winter echter zijn intrede in het land en kwam Anderlecht in een neerwaartse spiraal terecht. Het spelpeil verslechterde aanzienlijk en de onrust in de groep nam toe: de afgesprongen transfer van Suarez, Biglia die zijn vertrek wilde forceren met het veinzen van een migraineaanval en Mbokani die later dan gepland terugkeerde van de Afrika Cup. Het deed het team duidelijk geen goed. Play-off 1 bracht geen beterschap. Degelijke prestaties werden steeds gevolgd door slechte. Het puntentotaal is treffend: 15/30, net geslaagd maar ook niet meer dan dat.

Stellen dat Anderlecht niet de verdiende kampioen is, is echter een brug te ver. Na een lang seizoen liegt de eindstand nooit, zelfs wanneer er met een play-off-systeem gespeeld wordt. Over een gans jaar beschouwd valt er weinig af te dingen aan de 32^ste landstitel van de Brusselaars. Maar dat heeft ook te maken met de concurrentie. Geen enkele tegenstander kon echt aanspraak maken op de eerste plaats. Zelfs Zulte Waregem niet dat aangenaam verbaasde, maar niet over de dominantie beschikte van een waardige kampioen.

Paars-wit mag dus vieren, maar kan zich best zo snel mogelijk beginnen te focussen op het volgende seizoen. Dat kondigt zich reeds als een moeilijk jaar aan. Verschillende sterkhouders zoals Biglia, Proto, Kouyaté en Mbokani staan immers met hun koffers te wachten aan de uitgang van het Constant Vanden Stockstadion voor een transfer. De miljoenen die  dankzij de rechtstreekse kwalificatie voor de Champions League veiliggesteld zijn, zijn bijgevolg meer dan welkom.

Al moet er ook verder gezien worden dan enkele gerichte versterkingen. Binnen de A-kern loopt er namelijk nog heel wat potentieel rond dat dit seizoen te weinig aangewend werd: Suarez had bijvoorbeeld na zijn transfer- en blessureperikelen veel tijd nodig om naar zijn niveau toe te groeien en iemand als De Zeeuw kan ook beter dan hetgeen hij tot nu toe heeft laten zien. 27 interlands voor het Nederlandse elftal liegen immers niet.

Bovendien staan er heel wat jeugdspelers te wachten aan de deur van de hoofdmacht. En in vele gevallen is dat talentvolle jeugd. Dat bewees de U21 met knappe prestaties in het befaamde tornooi van Viareggio en in de Next Gen Series, de Champions League voor jeugdteams. Bovendien had John van den Brom bij zijn aanstelling de reputatie van een uitstekende talentbegeleider te zijn, maar dat kwam er dit seizoen te weinig uit. Massimo Bruno brak weliswaar door en Dennis Praet bevestigde dat hij op termijn kan uitgroeien tot een onbetwistbare sterkhouder, maar we mogen meer verwachten van de Nederlander. Ook op gebied van het managen van de spelersgroep bewees Van den Brom dat hij als coach nog progressie moet boeken en dat zijn stap van een middenmoter uit de Eredivisie naar een Belgische topper niet evident is. Al datgeen werd ook opgemerkt bij het bestuur van Anderlecht, dat steeds bikkelhard is wanneer er moet beslist worden over het al dan niet ontslag van een trainer.

Vooralsnog moet Van den Brom niet vrezen voor zijn baan in het Astridpark, maar zijn opdracht om het Brusselse schip volgend jaar in rustiger vaarwater te brengen zal niet eenvoudig zijn. Aan John van den Brom dus om te bewijzen dat hij meer is dan die trainer die een zingende en dansende mental coach in de kleedkamer van paars-wit binnenloodste.